206.

Παναγία Κοσμοσώτειρα - Φέρες

Η βυζαντινή εκκλησία «Παναγία Κοσμοσώτειρα», ιδρύθηκε (ως καθολικό του μοναστηριού της Βήρας) το 1152 από τον Σεβαστοκράτορα Ισαάκιο Κομνηνό. Είναι το πιο αξιόλογο μνημείο της βυζαντινής εποχής, μικρογραφία του ναού της Αγίας Σοφίας στην Πόλη. Οι τοιχογραφίες της αποτελούν λαμπρό δείγμα της Σχολής της Κωνσταντινούπολης του 12ου αι. Ανάμεσα στις μορφές είναι και αυτές του Κομνηνού και των γιων του. Το 1357 υπό κατοχή των Οθωμανών η εκκλησία μετατράπηκε σε Τζαμί. Οι Τούρκοι κατέστρεψαν σε μεγάλο βαθμό τις τοιχογραφίες και τις κάλυψαν με επίχρισμα, για να ζωγραφίσουν τα δικά τους φυτικά μοτίβα και αραβουργήματα. Δέκα χρόνια αργότερα επισκέπτεται τις Φέρες ο Α. Ορλάνδος, Ακαδημαϊκός, απεσταλμένος του Υπ. Παιδείας και Θρησκευμάτων, και ξεκινά τις πρώτες εργασίες συντήρησης της εκκλησίας. Κατά τις επόμενες δεκαετίες και ως τις μέρες μας, ήλθαν στο φως σπουδαίες αγιογραφίες και αφαιρέθηκε το μεταγενέστερο κοκκινωπό επίχρισμα στους εξωτερικούς τοίχους , αποκαλύπτοντας έτσι σημαντικά στοιχεία σχετικά με την κατασκευή του ναού.